จัดสวนฉบับมือใหม่ ทำยังให้ดูโปร !

ถ้าพูดถึงรูปแบบการแต่งสวนในปัจจุบัน ก็ต้องบอกว่ามันหลากหลายมากเสียจนยก 2 มือขึ้นมานับก็ไม่ครบ แล้วแต่ละสไตล์คือยูนีคสุด ๆ ตอบโจทย์ทั้งรสนิยมความชอบในดอกไม้ต้นไม้ ตอบโจทย์กับภูมิประเทศในการปลูก รวมถึงประโยชน์ใช้สอยมากกว่าแค่เริ่องความสวยงาม สิ่งที่สำคัญที่สุดคือให้ลองหาสไตล์ที่ตัวเองชอบให้เจอก่อนจะลงมือปลูก ถ้ายังไม่แน่ใจ เราก็ได้หยิบยกสไตล์เก๋ ๆ ที่ปี 2023 เขาฮิตปลูกกันส่วนหนึ่งมาเป็นแนวทางให้ทุกคนไว้แล้ว 

• สวนเซนญี่ปุ่น (Zen Garden) : หรือรู้จักกันในชื่อ Karesansui 枯山水 เป็นสวนแบบดั้งเดิมในสไตล์ Dry Landscape เหมาะสำหรับคนชอบความมินิมอล เน้นให้เห็นภูมิทัศน์ที่สบายตา มีองค์ประกอบของหิน กรวด ทราย และไม้ การเลือกพันธ์ไม้เพื่อปลูกในสวนเซนญี่ปุ่นนั้น จะเลือกเพื่อเป็นตัวประกอบให้เข้ากับแลนสเคปที่สบายตามีชีวิตชีวาขึ้น จะไม่ได้มาในลักษณะของการบดบังทัศนวิสัย แน่นอนว่าจะมีต้นบอนไซ ต้นเมเปิลญี่ปุ่น ต้นไผ่ รวมถึงเฟิร์นและมอส เป็นสวนที่ให้ความสงบแบบนิกายเซน
• สวนบาหลี (Balinese Garden) : หนึ่งในสวนแบบ Tropical Garden ที่ได้รับความนิยมมาก ๆ สำหรับผู้หลงใหลในพืชเมืองร้อนอย่างไม้น้ำ เฮลิโคเนีย ขิงแดง หรือลั่นทม และเพราะว่าวิถีชีวิตของชาวบาหลีมีความสัมพันธ์กับศาสนา จึงมีการใช้การตกแต่งด้วยรูปปั้นของเทวดาหรือสัตว์รอบ ๆ สวน ให้กลิ่นอายความหลงใหลที่ชวนค้นหามาก ๆ เป็นสวนของคนที่ชอบหาของเก่ามาตกแต่งคู่กับต้นไม้ดอกไม้
• สวนโมรอคโค (Moroccan Garden) : สวนที่เต็มไปด้วยความมีสีสันเล่นกับสถาปัตยกรรมสีกำแพงของพื้นที่ ความยูนีคที่ทำให้สวนของโมรอคโคแตกต่างจากแบบอื่นคือการใช้กระเบื้องในการตกแต่งสวน ไม่ว่าจะกระเบื้องที่กำแพงหรือที่พื้น และเน้นปลูกพืชเขตร้อนที่มีใบใหญ่ในสวน ต้นปาล์มที่มีใบใหญ่ ๆ หรือต้นมะกอก

ในส่วนของข้อนี้ ก่อนอื่นเลยเราต้องเริ่มที่ ‘กำหนดจุดประสงค์ในการปลูก’ กันก่อน เพราะว่าสวนสไตล์ต่าง ๆ ต้องการพื้นที่ในการปลูกต่างกันออกไป ทุกคนจำเป็นจะต้องเข้าใจก่อนว่าสไตล์สวนแบบที่เราอยากปลูกนั้นต้องใช้พื้นที่เท่าไหร่และใช้พื้นที่อย่างไรบ้าง เช่น หากต้องการทำเป็นสวนดอกไม้จริงจัง ก็ต้องพิจารณาประเภทของดอกไม้ที่สามารถปลูกใกล้กันได้ และเผื่อพื้นที่ให้ดอกที่ต้องการพื้นที่เป็นพิเศษ ดูไปถึงว่าแดดตกตรงไหน โซนที่ร่มอยู่ตรงไหน แล้วถ้าถามว่ามีสูตรตายตัวเป็นตัวเลขตารางฟุตที่ใช้กับทุกสวนได้มั้ย คำตอบคือ ‘ยาก’ เพราะพื้นที่ที่เหมาะสมก็ขึ้นอยู่กับจุดประสงค์ เราอาจจะเริ่มต้นที่ 100-200 ตารางฟุตก่อน หรือตะลุยปลูกกว้างขวาง 500 ตารางฟุต ก็ได้หมดถ้าเข้าใจสไตล์สวนของตัวเองดีพอ

เพราะว่าการทำสวนไม่ว่าจะทั้งเพื่องานอดิเรกหรือว่าทำเป็นรายได้ ล้วนเป็นสิ่งที่มีค่าใช้จ่ายต่อเนื่องเป็นระยะยาว ว่ากันด้วยมือใหม่ที่ลงแปลงครั้งแรก ค่าใช้จ่ายก็จะเกิดตั้งแต่อุปกรณ์อย่างแปลงพรวนดิน กระถางต้นไม้ หิน กรวดทราย ปุ๋ย ของตกแต่งอย่างพวกรูปปั้น ตุ๊กตาดินเผา นี่ยังไม่นับว่าถ้าอยากทำบ่อน้ำหรือน้ำพุอีกนะ ไหนจะค่าน้ำที่เพิ่มขึ้นอีก การวางงบประมาณทั้งเพื่อใช้เติมเต็มในวันที่อนาคตอยากลงเมล็ดใหม่เพิ่มหรือขยับอุปกรณ์ที่ดีกว่าเพื่อสร้างคุณภาพให้สวนของเราก็เป็นสิ่งจำเป็น

ถึงทุกคนที่มีความคิดอยากให้สวนของตัวเองมีความเป็นสวนแบบ Hard Landscape ให้พื้นที่บ้านกับสวนกลืนเข้าหากัน เช่น ทำทางเดินแบบสวนสไตล์อังกฤษ ปูกระเบื้องแบบสวนโมรอคโค หรือสวนแบบโมเดิร์นที่มีการปูพื้นไม้ สิ่งที่ควรระวังคือ การเลือกวัสดุซึ่งไปได้ดีกับหน้าดินที่ปูเอาไว้แล้ว ต้องดูว่าหน้าดินจะรองรับน้ำหนักได้มั้ย รวมถึงกระเบื้องต้องสามารถรับน้ำหนักได้ดีเพื่อไม่ให้แตกร้าวในภายหลังจากใช้ไปนาน ๆ วัสดุพื้นทางเดินที่นิยมสำหรับปูในสวนจะประกอบไปด้วย บล็อกค็อบเบิ้ลสโตน, พื้นหินแกรนิตลูกเต๋า เป็นต้น

ขั้นตอนนี้คือส่วนสำคัญมากที่สุดข้อหนึ่งในการทำสวน เพราะดินที่ไม่ดีปลูกอะไรก็ลำบาก และการเตรียมดินโดยที่ไม่เข้าใจดีพอก็อาจมีผลเสียต่อบ้านตามมามากมายด้วยเหมือนกัน

‘เริ่มสำรวจสภาพของดินเดิมก่อน’ ก่อนจะเริ่มต้นปลูกให้เราส่งตัวอย่างของดินที่จะปลูกไปทดสอบเพื่อหาค่าความอุดมสมบูรณ์ก่อน ลักษณะโครงสร้างดินเป็นอย่างไร ระดับความเป็นกรดและด่างเป็นอย่างไรบ้าง เหล่านี้ล้วนมีผลต่อการปรับปรุงดินในสวน และมีผลถึงตัวต้นไม้ดอกไม้ที่เราจะปลูกด้วย และถ้าจะลงดินใหม่ก็ควรจัดการกับวัชพืชให้หมด ในส่วนของขั้นตอนกับปรับสภาพดินให้เหมาะสมกับการเพาะปลูกแบบเบื้องต้น ผสมดินร่วน กาบมะพร้าวสับ ใช้ปุ๋ยคอก/ทราย ทำให้มีการระบายน้ำได้ดี ระหว่างที่ขุดดินก็ระวังเรื่องของท่อน้ำที่ฝังเอาไว้ด้วยล่ะ

การเลือกลงพันธุ์ไม้ที่จะปลูกในสวนสามารถคิดได้หลายแบบ เช่น สไตล์ของสวน, เฉดสีของสวน, ความเหมาะสมของพื้นที่ แต่ ! ขอเน้นย้ำเลยว่าความชอบของแต่ละคนไม่เหมือนกัน ถ้าเราทำการบ้านมาแล้วว่าปลูกยังไงให้รอด รู้ว่าต้นนี้ต้องการแสงแดดอาบ ต้นไม้ต้นนี้ต้องการกินน้ำที่มากกว่าปกติ ความสวยงามก็เป็นเรื่องของรสนิยมไม่มีผิดไม่มีถูก

นี่คือสิ่งที่เรามักได้ยินและเห็นกันบ่อย ๆ และหลายคนมีคำถามกับสิ่งนี้ ทำไมฉันถึงปลูกต้นไม้ตายตลอด หรือ ทำไมคนนั้นมือดีปลูกอะไรก็รอดงอกงามทุกครั้ง เคล็ดลับของข้อนี้คือความใส่ใจดูแลสวนในทุกวันยังไงล่ะ เซ็ทตารางกิจวัตรที่ต้องรดน้ำต้นไม้ โดยลงรายละเอียดถึงสภาพอากาศในวันที่ฝนตกและแดดออกจัด ๆ เพื่อปรับตัวตามวันเหล่านั้น โดยมีการใส่ปุ๋ยอยู่เป็นประจำควบคู่ไปด้วย